شته زرشك: Liosomaphis berberidis(Kaltenbach)
این آفت در تمامی نقاط زرشک خیز كشور مشاهده شده و رنگ آن زرد مايل به سبز است و زمستان گذرانی آن به صورت تخم بر روی شاخه های زرشک می باشد و در بالغین آنها خط قرمز رنگی در وسط قسمتهای پشتی آفت کشیده شده است، روی برگها فعالیت دارد، و با مکیدن شیره گیاهی در زمان اوج فعالیت به کلی رشد درخت رامتوقف کرده و برگها به پشت خمیده شده و کوچک مانده و روی برگ نارنجی مایل به قرمز می شود و براثر شیره گیاهی مترشحه از آفت برگها و حتی دانه های زرشک صدمه فراوانی دیده و بر اثر هجوم افت دانه های زرشک تا میزان 40 درصد ریزش کرده و خسارت فراوانی وارد می شود.
بیولوژی شته زرشک:
مطالب زیادی در مورد بیولوژی این آفت در منابع نیست و مطالب موجود نیز ناقص می باشند لذا با توجه به شناختی که از نحوه زندگی آفت داشتم از هشت سال گذشته تا کنون مراحل مختلف زندگی آفت شته زرشک را مورد بررسی قرار دادم که خلاصه آن به شرح ذیل می باشد :
این آفت توسط تخم بر روی شاخه های زرشک و معمولا در اطراف خارهای زرشک و در لابلای ترک خوردگی پوست شاخه زمستان گذرانی می کند که این تخم ها در اواخر اسفند ماه با گرم شدن هوا و ظهور برگهای اولیه درخت (معمولا در تنه ها) تفریخ شده و شته های بالدار جنسی به رنگ سبز مات از تفریخ این تخم ها حاصل می شوند که از همان برگهای اولیه تغذیه کرده و بمحض ظاهر شدن برگهای ثانویه و برگهای شاخه های یکساله این شته ها جفت گیری کرده و تخم های سبز روشن خود را در زیر این برگها به صورت پراکنده می گذارد که در زیر هر برگ بین 3 تا 27 عدد تخم توسط اینجانب شمارش شده است. پس از حدود یک هفته این تخم ها تفریخ می شوند و شته های بی بال ماده بکرزای زنده زا را بوجود می آورند که این شته ها به سرعت تکثیر شده و در مدت کوتاهی جمعیت آنها در سطح زیرین برگها بسیار زیاد (10تا 100 عدد در زیر هر برگ) می شود . این شته ها تا اوایل خرداد ماه به تغذیه ادامه داده تا اینکه کامل رشد درخت متوقف شده و برگ سالم باقی نمی گذارند و سپس شته های جنسی را پدید می آورند که شته های جنسی شته های بالدار جنسی را بوجود آورده و این شته های بالدار به روی میزبان ثانویه (احتمالا علفهای هرز) مهاجرت کرده که هنوز میزبان ثانویه آنها کاملا" مشخص نشده است سپس در اواخر تیر ماه که درخت زرشک دوباره خود را احیا نموده و مقداری برگ سالم پدید می آورد شته های جنسی بالداری که از شته های مهاجرت کرده تولید شده اند به روی درخت برگشته و زیر برگهای جدید تخم گذاری می کنند و زیر هر برگ 1 الی 4 عدد تخم می گذارند که بعد از حدود یک هفته این تخم ها تفریخ شده و شته های ماده بی بال بکرزای زنده زا را بوجود می آورند که تا اولین سرمای شدید پاییزه (معمولا اوایل آذر ماه) به همین شکل تکثیر می شوند و با سرد شدن هوا شکل جنسی آنها پدید آمده و تخم های سبز رنگ خود را بر روی شاخه ها (معمولا در اطراف خارهای زرشک و در لابلای ترک خوردگی پوست شاخه) می گذارند و از آنجاییکه درختان دارای ترکه جدید مستعد تخم گذاری بوده لذا در این درختان تخم گذاری بیشتری انجام می شود . این تخم ها کم کم کدر شده و پس از گذشت دوهفته سیاه رنگ می شوند و زمستان را سپری می کنند.
کنترل :
1- سمپاشی زمستانه در از بین بردن تخم آفت می تواند تاثیر خوبی داشته باشد البته بهتر است از سموم تخم کش مانند اتیون استفاده شود .
2-در بهار و تابستان نیز میتوان با سم تنداکسیر با این آفت مبارزه کرد اما باید دقت شود در زمان گلدهی سمپاشی نشود.
3-حمایت از دشمنان طبیعی مخصوصا" کفشدوزک هفت نقطه ای و بالتوری بهترین روش مبارزه در بهار و تابستان است.
تهیه کننده : رضا بهروان (کارشناس گیاهپزشکی و کارشناس ارشد علفهای هرز)
